میکروفاسیسها، محیطهای رسوبی و دیاژنتیک سنگهای کربناته - سیلیس آواری سازند مزدوران (آکسفوردین- کیمریجین) شرق حوضه کپه داغ، ایران

حوضه میان قاره ای کپه داغ واقع در شمال خاوری ایران، که بعد از کوهزائی تریاس میانی تشکیل گردید، از دوره ژوراسیک تامیوسن محل ته نشینی نسبتا متداوم رسوبات بود. جهت بررسی میکروفاسیسها، محیطهای رسوبی و دیاژنتیک سنگهای کربناته - سیلیسی آواری سازندمزدوران (آکسفوردین - کیمریجین) حوضه کپه داغ از سه رخنمون زمین شناسی : یکی در حوالی روستاهای مزدوران (شرق مشهد)، دیگری زاوین (شمال شرق مشهد) و سومی حمام قلعه (شمال مشهد) نمونه برداری شد. از سه برش فوق حدود 600 نمونه عمود برامتداد لایه بندی واز سنگهای کربناته و سیلیسی آواری جمع آوری گردید. برای تفسیر محیط رسوبی لازم بود ستونهای سنگی هر برش به میکروفاسیسهای مختلف تفکیک گردد. جهت دستیابی به میکروفاسیسهای کربناته بررسیهای پتروگرافی دقیقی برروی مقاطع نازک صورت پذیرفت . که نهایتا منجر به تفکیک شش میکروفاسیس کربناته گردید. باتوجه به توالی عمودی و ارتباطات متقابل بین برشهای زمین شناسی و ضرایب همبستگی میکروفاسیسها، سکانس کاهش عمق حوضه مشخص گردید که با وارونه نمودن آن به حالت افقی مدل رسوبی سازند مزدوران شکل گرفته است . مدل بدست آمده شامل پلاتفرمی با محیط های فلات دریای باز و سداا لیتی (میکروفاسیسهای میکرایت ، بایومیکرایت ، انکومیکرایت ، اا میکرایت ، انکوبایواا اسپارایت)، همچنین محیط لاگون (میکروفاسیسهای انکومیکرایت ، میکرایت ، بایومیکرایت ، پل میکرایت) می گردد. تجزیه وتحلیل پتروگرافی سنگهای سیلیسی آواری منجر به تفکیک آنها به رخساره های گل سنگ ، کوارتز وکی و کوارتز آرنایت شد. محیطهای رسوبی رخساره های مذکور شامل بخشهای لاگون، خط ساحلی و دریای باز کم عمق می شود. کانیهای رسی موجود در میکروفاسیسهای کربناته وسیلیسی آواری عبارتست از : کلریت ، ایلیت ، کائولینیت و مونتموریونیت . محیط رسوبی کانیهای رسی با محیطهای تشکیل میکروفاسیسهای مربوطه کاملا انطباق دارد. بررسیهای مربوط به فرآیندهای دیاژنز نشانگر آنست که محیطهای دیاژنز به ترتیب رخداد شامل : محیط فراتیک دریائی، وادوز آب شیرین، فراتیک آب شیرین، فراتیک مخلوط، مدفونی و بالا آمدگی می گردد. تفسیرهای جغرافیای دیرینه نمایانگر این مطلب است که دراشکوب آکسفوردین بخش شرقی حوضه کپه داغ دریای کم عمق، درشمال مشهد فلات عمیق ودرگرگان خروج از آب حکمفرمابوده است . در اشکوب کیمریجین دریا کم عمق تر شده بطوریکه در کیمریجین پسین دریا بسمت شمال شروع به پسروی نمود. سرانجام درابتدای کرتاسه رسوبات سیلیسی آواری تقریبا کل حوضه را دربرگرفت .